راه‌اندازی وب‌سایت نابینایان ‌اقدامی فراتر از وظایف قانونی نهاد بود

گزارش آیین رونمایی از وب سایت تخصصی وی‍ژه نابینایان و کم بینایان (2)؛

راه‌اندازی وب‌سایت نابینایان ‌اقدامی فراتر از وظایف قانونی نهاد بود

علی صابری، عضو نابینای شورای اسلامی شهر تهران، ضمن ابراز خرسندی از عملکرد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، راه‌اندازی وب‌سایت ویژه نابینایان را ‌اقدامی فراتر از وظایف قانونی نهاد دانست.

به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آیین رونمایی از نسخه آزمایشی وب‌سایت ویژه کم‌بینایان و نابینایان کتابخانه‌های عمومی کشور، روز گذشته (12 مرداد ماه) در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی تهران برگزار شد. در این نشست علی صابری، عضو نابینای شورای اسلامی شهر تهران؛ سهیل معینی، مدیرعامل شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور؛ علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد؛ مهردخت وزیرپور، مشاور دبیرکل؛ محمد اله‌یاری، معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی؛ امین متولیان،‌ معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات؛ لیلی هاشمی، مدیرکل فناوری اطلاعات؛ سیامک محبوب، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی؛ اسماعیل جانعلی‌پور،‌ مدیرکل فرهنگی؛ محمدهادی ناصری‌طاهری، مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل و جمعی از کتابداران نابینای کشور حضور یافتند.

در ابتدای این مراسم محمد اله‌یاری، معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد با اشاره به برگزاری آیین بزرگداشت روز جهانی عصای سفید در شهریور ماه 94 و وعده دبیرکل محترم نهاد مبنی بر تولید و توزیع کتاب‌های بریل در بخش‌های نابینایان کتابخانه‌های سراسر کشور، رونمایی از وب‌سایت ویژه نابینایان و کم‌بینایان را ماحصل تلاش همکاران این مجموعه در اداره کل فناوری اطلاعات و اداره کل امور کتابخانه‌ها دانست.

وی در خصوص ضرورت راه‌اندازی این وب‌سایت تخصصی، اظهار داشت: موضوع لزوم بهره‌مندی اقشار نابینا و کم‌بینا از خدمات کتابخانه‌ای، در سند چشم‌انداز نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مورد توجه قرار گرفته است؛ بر این اساس اقداماتی چون استخدام 43 کتابدار نابینا و کم‌بینا در بخش‌های نابینایان کتابخانه‌ها، ارسال 3 بسته کتاب بریل تولیدی شامل 56 عنوان برای 56 بخش نابینا، ایجاد مراکز تولید کتاب‌های بریل در استان‌های قم و آذربایجان شرقی، برگزاری 6 دوره آموزشی ضمن خدمت ویژه کتابداران نابینا،‌ بازدیدهای مستمر همکاران اداره کل فناوری اطلاعات از بخش‌های نابینایان کتابخانه‌های سراسر کشور به منظور ارتقاء نرم‌افزار و سخت‌افزار، تولید نرم‌افزار کتاب سفید، برگزاری نشست کتاب‌خوان ویژه نابینایان و همچنین روزآمدسازی اطلاعات و منابع بخش‌های نابینایان کتابخانه‌های سراسر کشور از اولویت‌های نهاد در سال‌های اخیر بود.

طراحی وب‌سایت ویژه نابینایان با هدف تسهیل در استفاده از منابع اطلاعاتی

اله‌یاری ادامه داد: تسهیل در استفاده جامعه کم‌بینا و نابینای کشور از منابع اطلاعاتی، ‌استفاده از امکانات موجود در نرم‌افزار جامع کتابخانه‌های عمومی کشور (سامان)، ‌آموزش کتابداران و اعضای کتابخانه‌ها، ایجاد تعامل مناسب بین کتابداران و اعضای نابینای کتابخانه‌ها، به اشتراک‌گذاری منابع اطلاعاتی و ارتقاء سطح کیفی خدمات، مجموعه اهدافی بود که وب‌سایت وی‍ژه نابینایان بر مبنای آن طراحی شد.

16 کتابخانه کشور به بخش ویژه گروه‌های خاص تجهیز می‌شود

معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد در خاتمه سخنان خود اقداماتی همچون توسعه وب‌سایت، توسعه نرم‌افزار کتاب سفید، گسترش کتابخانه‌های گروه‌های خاص و توجه ویژه به ارسال منابع جدید در قالب‌های مناسب را به عنوان برنامه‌های آتی نهاد معرفی و از تجهیز 16 کتابخانه در استان‌های تهران، ‌خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و فارس به بخش‌های ویژه گروه‌های خاص خبر داد.

دسترسی به نسخه آزمایشی وب‌سایت نابینایان به مدت 6 ماه

در ادامه امین متولیان،‌ معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات به ارائه گزارشی از کلیات شکل‌گیری این طرح پرداخت و گفت: ایده اولیه این طرح با تأکید دبیرکل محترم نهاد شکل گرفت؛ اسفند ماه سال گذشته فرآیند طراحی این سامانه در اداره کل فناوری اطلاعات به اتمام رسید و به منظور انجام آزمایش‌های لازم،‌ در اختیار اداره کل کتابخانه‌ها قرار گرفت؛ با اعمال تغییرات و اصلاحات مورد نیاز، نسخه آزمایشی این سامانه به مدت 6 ماه در دسترس خواهد بود و پس از آن نسخه نهایی وارد شبکه ارائه خدمات نهاد می‌شود.

ایجاد بخش ویژه نابینایان در دومین دوره مدرسه اینترنتی خواندن

وی با تأکید بر لزوم متناسب‌سازی دوره‌های آموزشی با شرایط همکاران نابینا و کم‌بینا، ‌از طراحی سامانه آموزش ویژه نابینایان خبر داد و گفت: دوره دوم مدرسه اینترنتی خواندن، در نیمه دوم سال 95، با ایجاد بخش ویژه نابینایان،‌آغاز خواهد شد.

طراحی نرم‌افزار سامان با هدف مکانیزاسیون فرآیندهای کتابخانه‌ای و ارائه خدمات الکترونیکی

سپس لیلی هاشمی، مدیرکل فناوری اطلاعات نهاد به ارائه گزارشی از فعالیت‌های این اداره کل پرداخت و گفت: ضرورت وجود نرم‌افزاری یکپارچه برای مدیریت کلیه فرآیندها و خدمات کتابخانه‌های عمومی، تهیه نرم‌افزار جامع مدیریت کتابخانه سامان را در دستور کار قرار داد؛ به این ترتیب نرم‌افزار مدیریت کتابخانه‌ای سامان با دو هدف مکانیزاسیون کلیه فرآیندهای کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه خدمات متنوع الکترونیکی به اعضاء، توسط دو اداره کل امور کتابخانه‌ها و فناوری اطلاعات تحلیل، طراحی و پیاده‌سازی شد. نرم افزار سامان به طور کامل توسط تیم برنامه‌نویسی و تیم فنی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور طراحی و در شورای عالی فناوری اطلاعات و مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نام نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ثبت شده است.

وی با اشاره به اتصال 97 درصد از کتابخانه‌های عمومی کشور به این سامانه یکپارچه و ارائه خدمات آنلاین، به تشریح برخی از قابلیت‌های آن پرداخت.

تولید سامانه ویژه کم‌بینایان و نابینایان گامی در راستای توسعه کتابخوانی در میان اقشار نابینا و کم‌بینای کشور

مدیرکل فناوری اطلاعات نهاد،‌ تولید سامانه ویژه کم‌بینایان و نابینایان را گامی در راستای توسعه کتابخوانی در میان اقشار نابینا و کم‌بینای کشور و نیز ارتقاء سطح کیفی خدمات قابل ارائه به این قشر دانست و گفت: این سامانه امکان مرور و مطالعه صفحات وب توسط نابینایان و کم‌بینایان را با استفاده از نرم‌افزارهای متن‏خوان (مانند NVDA) فراهم می‌کند؛ همچنین با اتصال این سامانه به نرم‌افزار مدیریت کتابداری سامان می‌توان علاوه بر یکپارچه کردن فرآیندها و اطلاعات موجود، از امکاناتی همچون عضویت افراد نابینا، جستجوی منابع بریل و گویا توسط اعضا، رزرو منابع، تمدید امانت، جستجوی کتابخانه‌ها و... استفاده کرد.

امکان عضویت افراد نابینا و کم‌بینا، گویندگان و تایپیست‌های افتخاری جهت استفاده از خدمات سایت؛ درخواست تبدیل کتب به کتب گویا، بریل و E-Book توسط اعضاء؛ امکان اعلام آمادگی گویاسازی منابع از سوی اعضای افتخاری پس از تأیید درخواست؛ ارائه جزوات و مطالب آموزشی مرتبط با حوزه کم‌بینایان و نابینایان توسط مدیر سیستم؛ ارائه اخبار مرتبط با حوزه کم‌بینایان و نابینایان؛ امکان ارسال اخبار پیشنهادی توسط کاربران و درج توسط مدیر سیستم؛ امکان مشاهده اطلاعات و اخبار سایت‌های گوناگون مرتبط با کمک RSS؛ امکان انجام بحث‌ها و گفتگوهای گروهی و... برخی از قابلیت‌های وب‌سایت وی‍ژه نابینایان بود که از سوی مدیرکل فناوری اطلاعات نهاد بیان شد.

در ادامه علی صابری، عضو نابینای شورای اسلامی شهر تهران، ضمن ابراز خرسندی از عملکرد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در انجام تکالیف انسانی ورای وظایف قانونی خود، بیان کرد: بحث دسترس‌پذیری، از مسائل کلیدی مربوط به نابینایان است؛ بسیار خرسندم که در سامانه تعریف شده،‌ دسترسی به کتابخانه و کتاب مورد توجه قرار گرفته است.

رئیس هیأت مدیره شبکه ملی تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور از همکاری این شبکه با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به منظور ارائه خدمات مشاوره‌ای در راستای خدمت‌رسانی بهینه به نابینایان خبر داد و گفت: استفاده از تجارب شبکه ملی تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور در زمینه اینکه چه کتبی در قالب بریل و چه کتبی در قالب گویا عرضه شوند و چگونگی ارائه این منابع راهگشا خواهد بود.

ضرورت رعایت حقوق ناشران در تولید منابع ویژه نابینایان

وی با تأکید بر ضرورت رعایت حقوق ناشران در تولید منابع ویژه نابینایان، تصریح کرد: در تمامی دنیا دسترس پذیرسازی کتاب برای نابینایان در تمامی قالب‌ها،‌ خارج از مقررات کپی رایت است؛ ناشرین مجاز به اعتراض نیستند، چراکه بحث تجاری سازی مطرح نیست؛ با اینحال باید مراقب بود که در عین دسترسی آسان و مناسب نابینایان به منابع، از دسترسی دیگران، به ویژه آنانکه به تکثیر انبوه می‌پردازند، جلوگیری و به بهانه نابینایان حقوق ناشران تضییع نشود؛ چراکه اینکار گله‌مندی ناشران را به دنبال خواهد داشت و باعث می‌شود از کمکی که به لحاظ قانونی و اخلاقی مکلف به انجام آن هستند، سر ‌باززنند.

همکاری گروهی 5 نفره از کتابداران نابینای کشور در طراحی وب‌سایت متناسب با نیاز نابینایان

در ادامه روح‌الله ساعی، مسئول بخش نابینایان کتابخانه مرکزی تبریز، ‌به عنوان نماینده کتابداران نابینا با تقدیر از عنایت دبیرکل نهاد به نابینایان و کم‌بینایان، اقدامات انجام شده در این حوزه از جمله رشد و توسعه بخش‌های نابینایان کتابخانه‌های کشور، ‌به‌کارگیری نابینایان و کم‌بینایان متخصص، راه‌اندازی دو مرکز چاپ بریل در استان‌های قم و آذربایجان شرقی و تأمین و توزیع منابع گویا در کتابخانه‌ها را تحسین برانگیز دانست.

ساعی همچنین از همکاری گروهی 5 نفره از کتابداران نابینای کشور با ادارات کل امور کتابخانه‌ها و فناوری اطلاعات، به منظور طراحی بهینه وب‌سایت متناسب با نیاز نابینایان خبر داد.

راه اندازی وب‌سایت وی‍ژه نابینایان و کم‌بینایان گامی در راستای عمل به اصل وجودی نهاد کتابخانه‌ها

سپس سهیل معینی، مدیر مسئول روزنامه ایران سپید و مدیرعامل شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور، با ابراز خرسندی از رویکرد مدیریت نهاد در افزایش ضریب دسترسی افراد نابینا و کم‌بینا به منابع اطلاعاتی تصریح کرد: دسترسی به منابع اطلاعاتی حق پایه شهروندی است؛ نابرابری در دسترسی به منابع اطلاعاتی مقدمه سایر بی‌عدالتی‌ها محسوب می‌شود؛ چراکه امروزه دسترسی به منابع اطلاعاتی پیش شرط هرگونه توسعه است؛ بنابراین لازمه مشارکت نابینایان در سطوح مختلف اجتماعی هستیم، دسترسی وسیع آنان به منابع اطلاعاتی است.

وی راه‌اندازی وب‌سایت وی‍ژه نابینایان و کم‌بینایان نهاد را گامی در راستای عمل به اصل وجودی نهاد کتابخانه‌ها یعنی توسعه مطالعه و دسترس‌پذیری اطلاعات دانست.

مدیرعامل شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور همچنین از لایحه جدید حقوق معلولان خبر داد و گفت: در لایحه جدید حقوق معلولان، که انشاء الله در مجلس دهم تصویب خواهد شد، ماده‌ای گنجاده‌ایم که بر اساس آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است از بودجه ملی تولید منابع اطلاعاتی سهمی به تولید منابع اطلاعاتی وی‍ژه نابینایان، کم بینایان و اقشار خاص اختصاص دهد.

وی تصریح کرد: در حوزه دسترسی به منابع اطلاعاتی ویژه نابینایان، ‌ضعف عمده در تولید، و نه توزیع، است؛ انتظار من از مدیریت نهاد با نگرش و عملکرد مثبت ایشان در این زمینه، اهتمام به تولید منابع است. راه‌اندازی وب‌سایت ویژه نابینایان گامی رو به جلو محسوب می‌شود؛ شبکه تشکل‌های نابینایان و کم‌بینایان کشور آمادگی کامل خود را برای ارائه مشورت‌های لازم و همراهی با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به منظور توسعه بیش از پیش این اقدام شایسته اعلام می‌کند.